چگونه فرزندی موفق داشته باشیم
چگونه فرزندان موفق داشته باشیم
موفقیت فرزندان تا حد زیادی مرتبط با اصول تربیتی والدین است و اگر می خواهیم فرزندی موفق داشته باشیم باید از همان بدو تولد این هدف را دنبال کنیم.
همه ی پدر و مادرها دلشان می خواهد بچه هایشان دنبال دردسر نگردند، خوب درس بخوانند و وقتی بزرگ شدند کارهای فوق العاده ای انجام دهند. اما چطور به عنوان والدین به این آرزوی مان برسیم؟ اگر چه برای بزرگ کردن یک بچه ی موفق دستورالعمل معینی وجود ندارد اما تحقیقات روانشناسی به عوامل معدودی اشاره دارند که پیش بینی می کنند در این راه موفق می شویم.
جای تعجب ندارد که اکثر این عوامل به پدر و مادر بستگی دارد. در ادامه به ویژگی هایی می پردازیم که پدران و مادران کودکان موفق در آن اشتراک دارند:
۱- بچه ها را به انجام کارهای روزمره ی خانه وادار می کنند
جولی لیثکات-هیمز (Julie Lythcott-Haims)، مشاور اسبق سال اولی های دانشکده استنفورد و نویسنده ی کتاب «چگونه یک انسان بالغ تربیت کنیم» حین یکی از برنامه های سخنرانی تدتاک (TED Talks) می‌گوید: «اگر بچه ها ظرف نمی شویند به این معناست که شخص دیگری دارد این کار را برایشان انجام می دهد.»
او اضافه می کند: «و اینگونه است که بچه ها شانه خالی کردن از انجام کارها را می آموزند؛ و از اینکه یاد بگیرند کار را باید انجام داد و هر یک از ما در بهبود نتیجه ی نهایی باید سهمی داشته باشیم باز می مانند.»
جولی لیثکات-هیمز اعتقاد دارد بچه هایی که کارهای خانه را انجام می دهند در آینده به عنوان نیروی کاری شناخته می شوند که قادرند به خوبی با دیگران همکاری کند و به این دلیل که شخصاً تقلا کردن را تجربه کرده اند از همدلی بالاتری برخوردار هستند و می توانند به طور مستقل وظایفی را عهده دار شوند.
چگونه کودکی باهوش داشته باشیم؟
این محقق سخن خود را به پشتوانه ی بلندمدت ترین «مطالعه ی طولی» انجام شده تا به امروز توسط دانشگاه هاروارد بیان می کند. مطالعه ی طولی نوعی تحقیق است که در آن موارد مورد مطالعه، طی زمانی طولانی به دفعات مورد بررسی قرار می گیرند.
جولی لیثکات-هیمز می گوید:
«با وادار کردن بچه ها به انجام کارهای خانه مثل بیرون بردن زباله و شستن لباس های خودشان آنها متوجه می شوند که برای اینکه بخشی از زندگی باشم باید کارهای مربوط به زندگی را انجام دهم.»
۲- مهارت های اجتماعی را به بچه هایشان یاد می دهند
محققان دانشگاه پنسیلوانیا و دانشگاه دوک بیش از ۷۰۰ کودک مناطق مختلف آمریکا را از سنین مهدکودک تا ۲۵ سالگی دنبال کردند و بین مهارت های اجتماعی سنین مهدکودک و موفقیت آنها در دو دهه ی بعد، به عنوان یک بزرگسال، رابطه ی همبستگی معناداری یافتند.
این مطالعه که ۲۰ سال به طول انجامید نشان می دهد کودکانی که از شایستگی اجتماعی بالاتری برخوردار بودند، یعنی می توانستند بدون دریافت راهنمایی با همسالان خود همکاری کنند، به دیگران کمک کنند، احساسات دیگران را درک کنند و مشکلات را به تنهایی حل و فصل کنند، نسبت به کودکانی که مهارت های اجتماعی محدودی داشتند، با احتمال بسیار بیشتری تا سن ۲۵ سالگی یک مدرک دانشگاهی و کاری تمام وقت داشتند.
در مورد کسانی که مهارت های اجتماعی محدودی داشتند احتمال بیشتری وجود داشت که دستگیر شوند، میگساری کنند و برای سکونت در اقامتگاه های عمومی ثبت نام کنند.
کریستین شوبرت (Kristin Schubert)، مدیر برنامه ی مؤسسه ی ارتقای سلامت روبرت وود جانسون که تأمین مالی انتشار این تحقیق را بر عهده داشته می گوید: «این مطالعه نشان می دهد یکی از مهم ترین کارهایی که برای آماده کردن کودکان جهت داشتن آینده ای سالم می توانیم انجام دهیم، کمک به آنها برای پرورش مهارت های اجتماعی و احساسی شان است.»
«داشتن یا نداشتن این مهارت ها از سنین پایین مشخص می کنند که یک کودک در آینده به دانشگاه راه می یابد یا به زندان و آیا جایی مشغول به کار می شود یا گرفتار اعتیاد خواهد شد.»
۳- پدر و مادران بچه های موفق از آنها انتظارات بالایی دارند
پروفسور نیل هَلفُن (Neal Halfon) و همکارانش از دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس، با استفاده از داده های به دست آمده از ۶،۶۰۰ کودک متولد سال ۲۰۰۱، دریافتند انتظاری که والدین از فرزندانشان دارند بر پیشرفت آنها اثر بسیار عمده ای می گذارد.
او می گوید: «به نظر می رسد بدون دخالت تفاوت موجود در درآمد و سایر دارایی ها، والدینی که رفتن به دانشگاه را در آینده ی فرزندانشان می بینند، به نوعی آنها را برای رسیدن به این هدف مدیریت می کنند.»
یافته های این سنجش استاندارد شده نشان می دهد: والدین ٪۵۷ از بچه هایی که بدترین عملکرد را داشتند از آنها انتظار داشتند که در آینده به دانشگاه بروند، در حالی که از ٪۹۶ از بچه هایی که بهترین عملکرد را داشتند انتظار می رفته در آینده به دانشگاه راه پیدا کنند.
راههای تربیت فرزند امیدوار و موفق
این یافته با یافته ی مهم دیگری در روانشناسی به نام «اثر پیگمالیون» مطابقت دارد، که بیان می کند «آنچه فردی از دیگری انتظار دارد می تواند به عنوان یک پیشگویی خودکام بخش به حقیقت بپیوندد.»
در مورد بچه ها این مسئله به این شکل خود را نشان می دهد که آنها مطابق با انتظارات والدین خود عمل خواهند کرد.
4- پدران و مادران بچه های موفق رابطه ی سالمی با هم دارند
بر اساس مطالعه ی دانشگاه ایلینویز بچه ها در خانواده های پرتنش، در مقایسه با خانواده هایی که افراد در آنها با یکدیگر کنار می آیند، فارغ از اینکه والدین در کنار هم زندگی کنند یا طلاق گرفته باشند، پیشرفت کمتری از خود نشان می دهند. رابرت هیوز (Robert Hughes)، پروفسور این دانشگاه همچنین اشاره می کند که برخی مطالعات نشان داده اند بچه ها در خانواده های تک والد بدون درگیری، بهتر پیشرفت می کنند تا کودکانی که در کنار هر دو والد زندگی پرتنشی را سپری می کنند.
تعارضات قبل از طلاق بر کودکان تأثیر منفی دارند در حالی که تعارض های پس از طلاق بر روی سازگاری کودکان اثر شدیدی برجای می گذارند.
در یک مطالعه معلوم شد پس از طلاق چنانچه پدر فاقد حق حضانت، در ارتباط مکرر با فرزندانش باشد مادام که در این رابطه تعارضی بین والدین وجود نداشته باشد، کودکان پیشرفت بهتری از خود نشان می دهند. اما زمانی که بین والدین تعارض وجود داشته باشد، دیدار مکرر پدر با فرزندان به سازگاری پایین تر فرزندان منجر می شود.
در مطالعه ی دیگری بیست و چند ساله هایی که در کودکی تجربه جدایی والدینشان را داشتند با گذشت ده سال هنوز درباره ی طلاق والدینشان ابراز درد و ناراحتی می کردند و از این میان آنهایی که گزارش داده بودند میان والدینشان میزان بالایی از درگیری در جریان بوده، با احتمال بسیار بیشتری امکان داشت احساس فقدان و افسوس را تجربه کنند.
۵- پدران و مادران بچه های موفق مدارک تحصیلی بالاتری دارند
تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ توسط ساندرا تنگ (Sandra Tang) روانشناس دانشگاه میشیگان انجام شد مشخص کرد مادرانی که دبیرستان یا دانشگاه را به پایان رسانده اند، با احتمال بیشتری بچه هایی تربیت می کنند که تحصیلات خود را به پایان برسانند. با بررسی نمونه ی حاصل از یک گروه ۱۴،۰۰۰ نفری از کودکان که بین سال های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷ وارد مهدکودک شده بودند مشخص شد کودکانی که از مادران نوجوان (۱۸ سال و جوان تر) متولد می شوند، نسبت به سایر همتایان خود احتمال کمتری دارد که دبیرستان را تمام کنند یا به دانشگاه بروند.
اشتیاق به موفقیت در والدین تا حدودی در موفقیت فرزندانشان دخیل است. در یک مطالعه ی بلندمدت درباره ۸۵۶ نفر از اهالی مناطق نیمه روستایی نیویورک، اریک دوبو (Eric Dubow)، روانشناس دانشگاه بولینگ گرین استیت (Bowling Green State) متوجه شد سطح تحصیلات والدین زمانی که فرزندشان ۸ سال دارد به طور معناداری موفقیت تحصیلی و شغلی کودکشان در ۴۰ سال بعد را پیش بینی می کند.
۶- در مراحل اولیه به بچه ها ریاضیات را آموزش می دهند
نتایج فراتحلیل انجام شده در سال ۲۰۰۷ با اطلاعات حاصل از ۳۵،۰۰۰ کودک پیش دبستانی از امریکا، کانادا و انگستان نشان می دهد یاد دادن زودهنگام مهارت های ریاضی به کودکان می تواند در آینده به مزیت بزرگی برای آنها تبدیل شود.
گِرِگ دانکِن (Greg Duncan) محقق دانشگاه نورث وسترن (Northwestern) و یکی از نویسندگان این مقاله در مطلبی مطبوعاتی می گوید: «یکی از معماهایی که در این تحقیق حل شد، اهمیت فوق العاده‌ی داشتن مهارت های اولیه ی ریاضی بود. از جمله شروع کردن آموزش های مدرسه با شناخت اعداد، ترتیب اعداد و سایر مفاهیم ابتدایی ریاضی.»
او اضافه می کند: «تسلط بر مهارت های ابتدایی ریاضی نه تنها موفقیت های فرد را در ریاضیات بلکه در زمینه خواندن نیز پیش بینی می کند.»
۷- با فرزندشان رابطه برقرار می کنند
تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ روی ۲۴۳ فرد متولد شده در مناطق محروم انجام شد نشان می دهد کودکانی که در سه سال اول عمر از «مراقبت حساس» برخوردار بودند نه تنها در امتحانات تحصیلی زمان کودکی موفق تر عمل کردند بلکه روابط سالم تر و موفقیت های تحصیلی بیشتری در دهه ی سوم عمرشان داشتند.
چنانچه در سای بلاگ (PsyBlog) آمده است، والدینی مراقبان حساس هستند که «به علامت هایی که کودک از خود بروز می دهد به سرعت و به درستی پاسخ می دهند» و «پایگاه امن»ی برای کودک خود فراهم می کنند تا با تکیه بر آن دنیا را کشف کند.
لی رِیبی (Lee Raby)، روانشناس دانشگاه مینه سوتا و از نویسندگان این مقاله در مصاحبه ای می گوید: «مطالب گفته شده نشان می دهد سرمایه گذاری در رابطه ی اولیه میان والدین و فرزندان منجر به نتایج دراز مدتی می‌شود که در طی زندگی فرد بر روی هم انباشته می گردد.»
بر اساس تحقیق بریجید شولت (Brigid Schulte) که در روزنامه‌ی واشنگتن پُست به آن اشاره شده است، ساعاتی که مادر با فرزندان خود بین سنین ۳ تا ۱۱ سالگی سپری می کند چندان پیش بینی کننده ی رفتار، بهزیستی و موفقیت های کودک نیست. جالب اینجاست که شیوه ی «مادرانگیِ فشرده» یا «مراقبت هلکوپتری» می تواند نتیجه ی معکوس داشته باشد.
کِی نُمِگوچی (Kei Nomaguchi)، جامعه شناس از دانشگاه بولینگ گرین استیت و از نویسندگان این مقاله به روزنامه ی پُست می گوید: «استرس مادران، به خصوص استرس ناشی از تلاش برای برقرار کردن تعادل بین انجام کار و یافتن زمانی برای گذراندن با بچه‌ها، در حقیقت ممکن است اثر منفی روی بچه ها داشته باشد.»
سرایت احساسات این مسئله را پدیده ای روان شناختی توضیح می دهد که به موجب آن مثل گرفتن سرماخوردگی از دیگری، مردم به احساسات یکدیگر دچار می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد اگر دوست شما خوشحال باشد، شادی او بر روی شما هم اثر می‌گذارد و اگر ناراحت باشد، این دلتنگی به شما هم منتقل خواهد شد. همین طور اگر پدر و مادری درمانده و تحلیل رفته باشند، حالت روانی آنها نیز می تواند به بچه ها منتقل شود.
۹- برای تلاش فرزندشان ارزش قائل اند نه برای اجتناب از شکست
اگر بدانیم بچه ها درباره ی منشأ موفقیت خود چگونه فکر می کنند، می توانیم موفقیت آنها را پیش بینی کنیم. کَرول دوک (Carol Dweck)، روانشناس دانشگاه استنفورد پس از چند دهه توانست کشف کند که کودکان (و بزرگسالان) درباره‌ی موفقیت به دو شیوه فکر می‌کنند.
ماریا پاپووا (Maria Popova) در سایت همیشه عالی Brain Pickings این دو شیوه ی تفکر را به صورت زیر شرح می دهد:
در «نگرش ایستا» اینطور فرض می شود که شخصیت، هوش و خلاقیت ما مواردی از پیش تعیین شده و ثابت هستند که ما به هیچ روشی قادر نیستیم آنها را تغییر دهیم، در این نگرش، موفقیت راهی برای اثبات هوش ذاتی فرد است. چرا که موفقیت می تواند برآوردی از میزان استعداد ذاتی او را در مقایسه با یک استاندارد ثابت به فرد ارائه کند. در نگرش ایستا، فرد تلاش شدید برای دستیابی به موفقیت و اجتناب از شکست به هر قیمت را به عنوان راهی برای حفظ احساس باهوش یا ماهر بودن خود انتخاب می‌کند.
10- مادران بچه های موفق بیرون از خانه کار می کنند
بر اساس تحقیق دانشگاه کسب و کار هاروارد، منافع قابل توجهی برای کودکانی که مادران آنها بیرون از خانه کار می کنند وجود دارد. در این پژوهش مشخص شد دختران مادران شاغل مدت بیشتری به تحصیل ادامه می دهند، با احتمال بیشتری در سمت های بالا مشغول به کار خواهند شد و به نسبت همسالان خود که مادران خانه دار داشته اند ٪۲۳ بیشتر درآمد خواهند داشت.
پسران مادران شاغل در کارهای خانه و نگه داری از بچه ها به فعالیت بیشتری گرایش دارند. در این تحقیق معلوم شد که این پسران در هفته، هفت ساعت و نیم بیشتر در نگهداری از بچه ها و ۲۵ دقیقه بیشتر برای کارهای خانه وقت صرف می کنند.
کَتلین ال. مک‌گین (Kathleen L. McGinn) به بیزنس اینسایدر (Business Insider) گفت: «سرمشق بودن به وسیله ی کاری که انجام می دهید، فعالیت هایی که در آن دخیل هستید و آنچه به آن باور دارید، روشی است برای اشاره ی عملی به چیزی که آن را خوب می دانید.»
او معتقد است: «چیزهای بسیار کمی وجود دارد که دانشمندان هم از آنها اطلاع داشته باشند و مانند بزرگ شدن توسط یک مادر شاغل، چنین اثر واضحی بر عدم برابری جنسیتی داشته باشند.»
۱۱- از موقعیت اجتماعی-اقتصادی بالاتری برخوردارند
متأسفانه یک پنجم کودکان آمریکایی با فقر بزرگ می شوند، که این فقر قابلیت های بالقوه ی آنها را به طور جدی محدود می کند. بر اساس گفته های شان ریردِن (Sean Reardon)، محقق دانشگاه استنفورد، «تفاوت بین موفقیت های کودکان در خانواده های با درآمد بالا و پایین، که در سال ۲۰۰۱ به دنیا آمده اند نسبت به کسانی که ۲۵ سال قبل به دنیا آمده بودند، ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر است». این یعنی امروزه موفقیت کودکان بیش از گذشته تحت تأثیر طبقه ی اجتماعی آنها قرار دارد.
دَن پینک نویسنده ی کتاب «انگیزه» (Drive) می گوید: «هر چه درآمد والدین بالاتر باشد، نمرات آزمون نهایی دبیرستان بچه ها نیز بهتر خواهد بود.»
او در وبسایت شخصی خود می نویسد: «در نبود آموزش همگانی و با وجود مداخلات آموزشی گران قیمت، طبقه ی اقتصادی–اجتماعی است که بیشترین سهم را در موفقیت و عملکرد تحصیلی فرد دارد.»
۱۲- پدر و مادرهای بچه های موفق مقتدرند اما مستبد نیستند
برای اولین بار با انتشار مقاله ای در سال ۱۹۶۰ بود که دیانا بامریند (Diana Baumrinde)، محقق دانشگاه برکلی کالیفرنیا، متوجه وجود سه سبک متفاوت فرزندپروری در بین والدین شد:
آسان گیر: این والدین سعی می کنند تنبیه گر نباشند و کودک را بپذیرند. بر این اساس آنها کنترل و سخت گیری خاصی بر فرزندان خود اعمال نمی کنند.
مستبدانه: این والدین سعی می کنند کودک را کنترل کرده و او را بر اساس یک سری دستورات معین تربیتی شکل دهند. در این روش والدین انتظار دارند کودک اجبار و دستورات آنها را بدون چون و چرا بپذیرد.
مقتدرانه: این والدین اگر چه سعی می کنند کودک را راهنمایی کنند، اما بر ایجاد رابطه ی مناسب با کودک و هدایت بر اساس منطق نیز تکیه دارند. این والدین در مورد انتظاراتشان دلیل می آورند و حاضر به گفتگو هستند.
از بین این سه روش، رویکرد مقتدرانه مطلوب است. روشی که در آن کودک احترام به قانون را می آموزد، اما توسط آن سرکوب نمی شود.
۱۳- پدر و مادرهای بچه های موفق به آنها می آموزند که جان سخت باشند
در سال ۲۰۱۳، آنجلا داک وُرث (Angela Duckworth)، روانشناس در دانشگاه پنسیلوانیا، برای کشف یک ویژگی شخصیتی قدرتمند که باعث موفقیت می شد، جایزه ی «نابغه»ی مک آرتور (MacArthur) را نصیب خود کرد. این خصوصیت «سخت جان» بودن نام داشت.
داک ورث سخت جانی را «میل به حفظ تلاش و علاقه در مسیر رسیدن به اهداف بسیار بلندمدت» تعریف کرده است. بین سخت جانی با موارد زیر رابطه مستقیم وجود دارد: موفقیت های تحصیلی، میانگین نمرات دانشجویان لیسانس دانشگاه های برتر امریکا، ماندگاری در دانشگاه نظامی وست پویت امریکا و رتبه ی فرد در مسابقات ملی هجی کردن در امریکا.
سخت جانی آموختن این نکته به بچه ها است که آینده ای که قصد ساختنش را دارند، تصور کنند «و به آن تعهد داشته باشند.»
منبع : پرورش افکار
- ۹۶/۱۲/۱۹